PATENT:
Patent, bir buluş için buluş sahibine devlet tarafından verilen bir sınai mülkiyet hakkıdır. Patent, sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı vermektedir.
Patentli bir buluş; tıpkı işle ilgili alınıp satılabilen, kiralanıp, kiraya verilebilen, diğer mallar gibi buluş sahibinin mülkiyeti haline gelir. Patentler, alındıkları ülkeler için hak sahipliği doğurur. Türkiye’de alınmış bir patent, sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır ve patentli ürünleri başkalarının Türkiye’ye ithal etmesi durumunda, hak sahibine ithali durdurma hakkı verir.
BİR BULUŞUN PATENT İLE KORUNABİLMESİ İÇİN TAŞIMASI GEREKEN NİTELİKLER:
- YENİLİK:Tekniğin bilinen durumuna dâhil olmayan buluş yenidir.
- TEKNİĞİN BİLİNEN DURUMUNUN AŞILMASI:Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikâr bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir.
- SANAYİYE UYGULANABİLİR OLMA:Buluş, tarım dâhil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
PATENT VERİLEMEYECEK KONULAR VE BULUŞLAR:
- Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları
- Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar
- Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar
- Bilgisayar yazılımları
- İnsan ve hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi teşhis ve tedavi usulleri
PATENTLE KORUNAMAYACAK BULUŞLAR:
- Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar
- Bitki ve hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri
PATENTTEN DOĞAN HAKKIN KAPSAMI:
Patent sahibinin, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak aşağıda sayılanların yapılmasını önleme hakkı vardır.
- Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması
- Patent konusu olan bir usulün kullanılması
- Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi
- Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satışa sunulması veya kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması.
PATENT TESCİLİ BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER:
- Başvuru dilekçesi (Bir nüsha)
- Tarifname (İki nüsha)
- Özet (İki nüsha)
- İstemler (İki nüsha)
- Resimler (Gerekli görülüyorsa – iki nüsha)
- Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge (Banka dekontu aslı)
- Tarifname ve istem veya istemler, başvuru sırasında İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinden biri ile de verilebilir. Bunların Türkçe ‘ye çevrilmesi ve Enstitüye veya onun yetkili kıldığı bir makama verilmesi için, herhangi bir bildirime gerek olmaksızın bir aylık süre tanınır ve yönetmelikte belirtilen ücret ödenir. Türkçe çevirilerin teslimi için üç aylık ek süre talep edilebilir. Ek süre istemi, başvuru aşamasında veya bir aylık süre bitmeden yapılır ve ücret tarifesinde belirtilen ücret istemle birlikte ödenir. Türkçe çevirilerin Enstitüye öngörülen süre içinde verilmemesi ve ücret tarifesinde belirtilen ücretin ödenmemesi halinde başvuru geri çevrilir.
- Patent başvuru tarihi, 1.2.3.4 ve 6 ncı maddelerde belirtilen unsurların Enstitüye veya onun yetkili kıldığı makama verildiği tarih, saat ve dakika itibariyle kesinleşir.
NOT: Patent başvurusu yapılmadan önce, başvuru sahibinin buluş konusu teknik ile ilgili bir ön araştırma yapması önerilir. Tekniğin bilinen durumunun araştırılması, buluş sahibine kendi buluşunu mevcut patentlerle karşılaştırma, benzerlikleri ve farklılıkları görme olanağını sağlar. Başvuru sahibi buluşunun yeni olup olmadığı konusunda genel bir fikre sahip olur. Böylece mevcut teknoloji bilinerek yapılan bir patent başvurusunun reddedilme olasılığı azaltılmış olur.
PATENT BAŞVURUSUNUN HAZIRLANMASI:
DİLEKÇE:
Matbu dilekçe bilgisayarda doldurulmalıdır. Dilekçenin doldurulacak alanlarının sol kısmında, nasıl doldurulması gerektiği ile ilgili notlar bulunmaktadır. Patent ve Faydalı Model için ayrı ayrı dilekçeler bulunmaktadır.
TARİFNAME:
Tarifname metni, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından, buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte açık ve ayrıntılı olarak yazılır. Patent konusu olan buluşun tüm özellikleri hiçbir şey gizlemeden eksiksiz olarak açıklanır. Tarifname sırasıyla aşağıdaki bölümleri kapsar.
- Buluş Başlığı:Tarifnamenin başlangıcında başvuru dilekçesinde belirtilen buluş başlığı yer alır. Buluş başlığı; buluşu kısa bir şekilde tanımlar ve marka niteliğindeki terimleri kapsamaz. Tercihen 2-7 sözcükten oluşur.
- Buluşun İlgili Olduğu Teknik Saha ve Tekniğin Bilinen Durumu:Buluşun ilgili olduğu teknik konuyu belirler. Buluşun incelenmesi, araştırılması ve anlaşılması için hem yurtiçi hem de yurtdışındaki benzerleri ayrıntılı olarak verilir.
- Buluşun Çözümünü Açıkladığı Teknik Problemler:Buluşun hangi teknik problem ya da problemlerin çözümünü amaçladığı açıklanır. Talepte bulunulduğu haliyle, teknik sorun diye açıkça ifade edilmese bile teknik sorunun ve çözümünün anlaşılabileceği şekilde buluşu ortaya koyar ve tekniğin bilinen durumuna atıfta bulunarak buluşun var ise avantajlarını belirtir.
- Resimlerin Açıklanması:Var ise, resimlerin her birinin kısa tanımı yapılır. Resimlerde yer alan parçaların tümünün numaraları ve tanımları açıklanır.
- Buluşun Açıklaması:Bu bölümde var ise, resimlerden yararlanılarak buluş açıklanır. Açıklamada, resimlerdeki parçalar ve işlevleri anlatılırken her birinin numarası yeri geldikçe parantez içinde belirtilir. Bu kısımda buluş hiçbir şüpheye ve yanlış anlamaya yer vermeyecek şekilde ayrıntılı olarak açıklanır. Buluşun çalışması, işleyişi ve diğer teknik bilgilerden hiçbiri eksik bırakılmaz. Patent sisteminin ilkelerini oluşturan hem buluşun hem de buluşlara ilişkin bilginin yaygınlaşması işlevlerinin gerçekleşmesi için, patent verilerek korunması istenilen buluşla ilgili her şey çok geniş biçimde açıklanır.
- Buluşun Sanayiye Uygulanma Biçimi:Buluştan sanayide ne şekilde yararlanılabileceği, buluşun ne şekilde uygulanabileceği ve kullanılabileceği belirtilir.
ÖZET:
Özet, başında buluşun başlığını içerir.
- Özet, sadece teknik bilgi verme amacına hizmet eder. Başka bir amaç için, özellikle de istenilen korumanın kapsamının yorumu için kullanılamaz. Özet, tarifname, istemler ve eğer varsa, resimlerde bulunan temel özellikleri içerir ve buluşun ilişkili olduğu teknik sahayı belirtir.
- Özet kısmı, anlatımın izin verdiği ölçüde az ve öz olur. Tercihen 50 ile 100 kelimeden oluşur. Özet kısmı talepte bulunulan buluşun ya da buluşun spekülatif uygulamasının iddia edilen amaçları ya da değeri hakkında ifadeler içermez. Özette bahsedilen ve başvuruda bir resim ile görüntülenen her önemli teknik özelliği bir referans işareti (parça numarası) izler, bu referans işareti parantezler arasına yerleştirilir.
İSTEMLER:
Başvuru bir veya birden çok istemi içerebilir. İstem veya istemler buluşun patentle korunması istenilen unsurlarını tanımlar.
- Her istem açık ve öz olarak yazılır. İstem veya istemlerin dayanağı tarifnamedir. İstem veya istemler tarifnamede tanımlanan buluşun kapsamını aşamaz.
- İstemler, buluşun özü göz önünde bulundurularak buluş özelliklerini ayrıntılı şekilde belirtecek sayıda yazılır. Birden çok istem var ise, bu istemler sırayla numaralandırılır. Başvuru resim içeriyorsa, istemler kısmında zikredilen teknik özellikler, tercihen bu özellikler ile ilişkili atıf işaretleri (resimlerdeki parça numaraları) ile izlenir. Atıf işaretleri kullanıldığında bu işaretler parantezler arasına yerleştirilir.
- Bağımsız bir istemde, buluşun tüm esas özelliklerinin belirtilmesi gerekir. Korunması talep edilen buluşun teknik özelliklerinin daha açık bir şekilde belirtilmesi için bağımsız istemi bir veya birden fazla bağımlı istem izleyebilir. Bağımlı istemler, bağlı bulunduğu istemin tüm özelliklerini içermelidir.
- İstem veya istemler, istemde bulunulan konuyu oluşturan hususların tanımlanması için gerekli olan, fakat bir araya geldiklerinde tekniğin bilinen durumunun bir kısmını oluşturan bölüm ve bu bölüm ile bir araya geldiğinde korunması istenen teknik özellikleri özlü bir şekilde belirten “özelliğini kazandırmaktadır”, “özelliğini ……….. Kazanmaktadır”, “gelişmeyi oluşturan hususların özellikleri” sözcüklerinin ya da aynı anlama gelecek herhangi bir başka sözcüğün başında geldiği karakterize edici bir bölümü içerir.
- Koruma kapsamı istemler ile belirlendiğinden, istemlerin yazımına özellikle dikkat edilmelidir. Buna göre bir istem, önceki tekniğin ifade edildiği bölüm ve yeni teknik özelliklerin ifade edildiği bölüm olmak üzere iki parçalı şekilde yazılmalıdır.
RESİMLER:
Bu bölümde kullanılan resim kelimesi teknik resim anlamına gelmektedir. Ürünün fotoğrafları resim olarak verilemez. Resimler sabit, siyah, yeterince yoğun ve koyu, muntazam biçimde kaim ve iyi tanımlanmış çizgiler ve kalem darbeleri ile yapılır (bilgisayar da kullanılabilir), renk kullanılmaz. Tarifnamede belirtilmeyen referans işaretleri resimde gösterilmez ve resimde gösterilmeyen referans işaretleri tarifnamede bulunmaz. Referans işaretleri kullanıldığında başvuru boyunca, aynı özellikler, aynı referans işaretleri ile belirtilir.
BAŞVURU ÜCRETİNİN ÖDENDİĞİNİ GÖSTERİR BELGE:
Başvuru ücretinin başvuru sırasında veya başvuru tarihinden itibaren herhangi bir bildirime gerek kalmadan en geç yedi gün içinde ödenmesi ve söz konusu ücretin ödendiğini gösterir belge aslının Enstitüye verilmesi zorunludur.
BAŞVURUDAN SONRAKİ İŞLEMLER:
- ŞEKLİ İNCELEME:
- Türk Patent Enstitüsüne yapılan bir başvuru yukarıda belirtilen unsurları içeriyorsa, başvuru sahibine başvurunun alındığı ve sicile kaydedildiği yazı ile bildirilir. Daha sonra başvuru şekli şartlar açısından incelenir. Bu şartlar açısından uygun görülmeyen başvurulara ise eksikliklerin giderilmesi için gerekli bildirim yapılır. Bu bildirimde şekli eksikliklerin düzeltilmesi için başvuru sahibine üç aylık bir süre verilir.
- Bu süre içinde şekli eksikliklerin giderilmemesi durumunda Enstitü başvuruyu reddeder. Şekli eksikliklerin giderilmesi aşamasında düzeltilen her sayfa için “sayfa değişikliği ücreti” ödenmesi gerekmektedir. Başvuru sahibi tarafından yapılan düzeltmeleri ilk başvurunun kapsamını aşmamasına dikkat edilmelidir.
- ARAŞTIRMA RAPORUNUN DÜZENLENMESİ:
- Yapılan inceleme sonucunda, şekli şartlara uygunluk açısından bir eksikliğin olmadığının anlaşılması veya söz konusu eksikliklerin giderilmesi veya tamamlanması halinde, başvuru araştırmaya hazır hale gelir. Bu arada başvuru sahibinden, başvuru tarihinden veya başvuruda rüçhan hakkı talep edilmişse, rüçhan tarihinden itibaren onbeş ay içinde Enstitüye, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma talebinde bulunması ve ilgili ücreti ödemesi beklenir. Söz konusu süre içinde talepte bulunmamışsa ve bu süre öngörülen bildirimin yapıldığı anda dolmuşsa, başvuruyu yapan, Enstitünün bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılmasını talep eder. Araştırmanın talep edilmemesi veya araştırma ücretinin ödenmemesi halinde başvuru geri alınmış sayılır. Tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma Avrupa Patent Ofisi, Danimarka, İsveç ve Rus Patent Ofislerinde yapılmaktadır.
- Türkiye’de yapılan başvurunun dayandığı rüçhan başvurusu veya başvurulan için Patent İşbirliği Anlaşması uyarınca Uluslararası Araştırma Kuruluşu olarak kabul edilen kuruluşlarca veya Enstitü tarafından işleme alınır. Raporların İngilizce dışında herhangi bir yabancı dilde düzenlenmiş olması durumunda, Türkçe tercümesi raporla birlikte verilir.
- YAYIN:
- Başvuru, başvuru tarihi veya rüçhan hakkı talep edilmişse rüçhan tarihinden itibaren on sekiz aylık sürenin dolması ile Enstitü tarafından Resmi Patent Bülteninde yayımlanır.
- SİSTEM TERCİHİ:
- 551 sayılı KHK’de, patent verilmesi için iki sistem bulunmaktadır. Bunlardan biri incelemesiz patent verilme sistemi, diğeri incelenerek patent verilme sistemidir. Patent verilebilirlik şartları açısından gerekli incelemenin yapılabilmesi için, başvuru sahibi incelenerek patent verilmesi sistemini tercih ettiğini, araştırma raporunun kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde Enstitüye bildirir. Söz konusu süre içinde bu bildirimin yapılmaması halinde, incelemesiz patent verilmesi sisteminin tercih edildiği kabul edilir.
- İncelemesiz sistemde,araştırma raporunun yayınlanmasından sonra ve varsa üçüncü kişilerin araştırma raporuna ilişkin görüşleri dikkate alınmaksızın, başvuru sahibinin raporla ilgili karşı görüşlerini bildirmesi için belirlenen süre dolduktan sonra, incelemesiz patent verilir.
- İncelemeli sistemde ise,araştırma raporundan sonra ayrıca, buluşun yeni olup olmadığı, tekniğin bilinen durumunun aşılıp aşılmadığı, sanayiye uygulanabilir olup olmadığı kriterleri incelenmekte ve ancak bu kriterlerdeki niteliklere sahip olan buluşlara patent verilmektedir.
- Araştırma raporunun yayımlanmasından sonra ve yayın tarihinden itibaren altı ay içinde, başvuruyu yapan, incelenerek patent verilmesi amacıyla incelemenin yapılmasını Enstitüden talep eder. Bu incelemenin yapılabilmesi için üçüncü kişilere tanınan altı aylık itiraz süresinin bitmesi ve belirtilen inceleme ücretinin ödenmesi gerekir.
- İncelemesiz verilen patent için başvuru sahibi veya üçüncü kişiler tarafından patentin verilmesinden itibaren 7 yıl içinde inceleme talebinin yapılması halinde, incelemeli sisteme geçiş yapılabilir. İnceleme ile ilgili ücret ise talebi yapan tarafından ödenir. Yedi yıllık sürenin geçmesinden sonra inceleme talebi yapılamaz.
- PATENTİN SÜRESİ:
- İncelemeli patentin süresi 20 yıl, incelemesiz patentin süresi 7 yıl, faydalı model belgesinin süresi ise 10 yıldır. Bu süreler, başvuru tarihinde başlar ve bu süreler boyunca buluşunuz korunmuş olur.
PATENT ÜZERİNDE TASARRUFLAR:
- Sözleşmeye Dayalı Lisans:Patent başvurusunun veya patentin kullanma hakkı, milli sınırların içinde veya bir kısmında geçerli olacak şekilde, lisans sözleşmesine konu olabilir.
- Patent Sahibinin Lisans Verme Teklifi:Patent sahibi patent konusu buluşu kullanmıyorsa, Enstitüye yapacağı yazılı bir başvuru ile, patent konusu buluşu kullanmak isteyen herkese lisans vereceğini bildirebilir.
- Patent Başvurusu veya Patent Hakkının Devri:Patent başvurusu veya patent başkasına devredilebilir.
- Patent Hakkının Veraset Yoluyla İntikali ve Rehin Edilmesi:Bir patent başvurusu veya patent başkasına miras yolu ile intikal edebilir ya da rehin edilebilir.
- Kullanma Zorunluluğu:Patent sahibi ya da yetkili kıldığı kişi, patentle korunan buluşu kullanmak zorundadır. Kullanma zorunluluğu patentin verildiğine ilişkin ilanın ilgili bültende yayınlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilir.
- Unvan ve Adres Değişikliği:Bir patent başvurusu veya patentin sahibinin unvanında ya da adresinde herhangi bir değişiklik söz konusu ise bu değişikliğin Patent Siciline kaydedilmesi gerekir.