Yabancı Personel Çalışma İzni Kriterleri
1. İstihdam Kriteri
a) Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde, adına çalışma izni başvurusu yapılan yabancının çalışacağı işyerinde, istihdam edilmek istenilen her bir yabancı için en az beş Türk vatandaşının istihdamı esastır. b) Son yıl net satış tutarı 50.000.000 Türk Lirası veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek beş yabancıya kadar çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam kriteri uygulanmamaktadır.
2. Mali Yeterlilik Kriteri
a) Bilanço esası usulüne tabi yeni kurulan (cari yılda kurulmuş ve henüz yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlenmemiş olan işyeri) işyerinde istihdam edilecek yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurusunda, işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması gerekir. b) Bilanço esası usulüne tabi faaliyette olan (kuruluşu cari yıldan önceki bir yılda olan ve en az bir yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlemiş olan işyeri) işyerinde istihdam edilecek yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurusunda; işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD doları olması gerekir. c) Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinin kurmuş oldukları adi ortaklıklar tarafından yapılacak çalışma izni başvurusunda, ortaklardan en az birinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD doları olması gerekir.
3. Ücret Kriteri
Yabancıya ödenecek ücret, çalışma izni başvurusu tarihi itibariyle yürürlükte bulunan brüt asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle; a) Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 5 katından, b) Mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katından, c) Diğer yöneticiler için asgari ücretin 3 katından, d) Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar için asgari ücretin 2 katından, e) Ev hizmetleri ve diğer mesleklerde/işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücret düzeyinden az olamaz.
4. İstihdam ve Mali Yeterlilik Kriteri İstisnası
a) Çalışma izni başvurusu tarihi itibarıyla son 5 yılda en az 3 yıl süreyle Türkiye’de öğrenci ikameti hariç olmak kaydıyla ikamet izni, çalışma izni veya uluslararası koruma kapsamında yasal olarak kalmış yabancılar adına yapılan yurt içi çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde, bu kapsamda yer alan en fazla 3 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterlerinin uygulanmaması esastır.
b)1. fıkra kapsamındaki işyerlerinde çalışma izniyle çalışan yabancıların sayısının aynı işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısından fazla olmaması gerekmektedir.
c) Uluslararası koruma kapsamında yer alan yabancılara dair ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla aynı işyerinde 1. fıkradaki şartları sağlayan 3'ten fazla yabancının çalışacak olması halinde işyerinde çalışacak 4. ve sonraki yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde işyerinde çalışan her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk vatandaşının istihdamı ve mali yeterlilik kriterinin karşılanması gerekmektedir.
1. Bilişim Sektörü
1) Bilişim sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde; yazılım geliştirme uzmanlığı, veri tabanı uzmanlığı, mobil yazılım uzmanlığı, sistem ağ ve güvenlik uzmanlığı ve kurumsal mimari uzmanlığı gibi uzmanlık gerektiren iş, meslek veya görevlere ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterlerinin uygulanmaması esastır. 2) Bilişim sektörü dışında faaliyet gösteren yukarıdaki hususlara sahip işyerlerinde ise en fazla 2 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterlerinin uygulanmaması esastır.
2. Eğitim Sektörü
1) Eğitim kurumlarında mesleki yeterlilik gerektiren meslek ve görevlerde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde Milli Eğitim Bakanlığından veya Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından ön izin alınması zorunludur. 2) Taraf olunan uluslararası düzenlemelerin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, eğitim kurumlarında ve milletlerarası okullarda, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca ön izin gerektiren iş veya mesleklerde çalışacak yabancılara ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.
3. Sağlık Sektörü
1) Sağlık kurumlarında mesleki yeterlilik gerektiren meslek ve görevlerde çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde Sağlık Bakanlığından ön izin alınması zorunludur. 2) Sağlık sektöründe, kamu kurumlarında mesleki yeterlilik gerektiren meslek ve görevlerde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam, ücret ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.
4. Turizm Sektörü
Turizm sektöründe faaliyette bulunan işyerlerinde, uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde istihdam edilecek yabancılar adına; a) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm işletmeleri, b) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm işletmeleri bünyesinde ve işletme ile aynı adreste sözleşme ile faaliyet gösteren restoranlar, c) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm işletmeleri ile sözleşme karşılığı faaliyet gösteren turizm-animasyon organizasyon firmaları, ç) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm işletmeleri bünyesinde ve işletme ile aynı adreste sözleşme ile faaliyet gösteren hamam, sauna vb. kompleks, d) Seyahat acentası işletme belgesi sahibi işletmelerle anlaşmalı hamam ve saunalar, e) Resmi makamlardan alınmış faaliyet izni bulunan termal oteller, tarafından yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde, en az 10 Türk vatandaşı çalıştırılması halinde istihdam kriteri uygulanmaz.
5. Havacılık Sektörü
1) Yabancı ülkelerin bayrak taşıyıcı havayolu şirketlerinin Türkiye temsilciliklerinde üst düzey yönetici olarak veya uzmanlık gerektiren işlerde çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.
6. Kamu Projeleri
1) Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde hüküm bulunan hallerde veya bu kapsamda Türkiye’de uygulanan projelerde çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.
2) Kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde ve/veya bu kapsamda faaliyette bulunacak firmaların tüm alt yüklenicileri olarak sözleşme yaptığı firmalarda çalıştırılacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.
7. Ev Hizmetleri Sektörü
1) Ev hizmetleri sektöründe; yabancıların çocuk, engelli veya yaşlı bakımı ile hasta refakati işlerinde istihdamı esastır. 2) Ev hizmetleri sektöründe; a) Çocuk bakımı için, • Anne ve babanın evli olması halinde çocuğun annesi veya babası, • Anne ve babanın boşanmış olması halinde çocuğun velayeti bulunan annesi veya babası, • Çocuğu evlat edinen kişi, • Çocuğun vesayet altında olması halinde çocuğun vasisi, • Koruyucu aile uygulaması kapsamında koruyucu anne veya koruyucu baba statüsü sahibi kişiler, • Evlilik birliği dışında doğan çocuğun annesi veya çocuğu resmi olarak tanımış babası b) Engelli veya yaşlı bakımı ile hasta refakati için; • Engelli, hasta veya yaşlının kendisi, • Engelli, hasta veya yaşlının birinci veya ikinci derece yakınları, • Engelli, hasta veya yaşlının vesayet altında olması halinde vasisi, çalışma izni başvurusunda bulunabilmektedir. 3) Çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde; • Bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin sağlık durumu ve yaşı, • Bakım yapacak veya refakat edecek yabancının eğitimi, mesleki tecrübesi, Türkçe dil bilgisi düzeyi, Türkiye’de ikamet veya çalışma geçmişi, medeni hali ve yaşı, • İşin özel niteliğini gösterir diğer hususlar, • İşverenin sosyo-ekonomik durumu ile mal varlığı, aylık sürekli ve düzenli geliri, dikkate alınmaktadır. Dikkat Edilecek Hususlar a) Ev hizmetlerinde bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin veya bu kişinin bakıma/refakate destek olacak ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımı yakınlarının ilgili kurum ve kuruluşlarca belgelendirilmiş olması koşuluyla yeterli düzeyde sürekli ve düzenli gelire sahip olması gerekmektedir. Bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımı bulunmaması halinde bakıma destek olmak isteyen aile bağı bulunan diğer kişilerin, yeterli düzeyde sürekli ve düzenli gelire sahip olduğunu gösterir ilgili kurum ve kuruluşlarca düzenlenmiş belge ve işverene bakıma destek olacağına dair noter onaylı taahhütname ibrazı gerekmektedir. b) Ev hizmetlerinde yurt dışı başvurusuna istinaden düzenlenen çalışma izniyle bir işverene bağlı çalışan yabancılar bakımından, izin başlangıç tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başka bir işverene bağlı çalışmak üzere yurt içinden yapılan çalışma izni başvuruları, mücbir sebepler hariç olmak üzere, olumsuz değerlendirilmektedir.
8. Yabancı Öğrenciler
a) Türkiye'deki bir yükseköğretim kurumunda ön lisans ve lisans düzeyinde örgün öğretim programlarına kayıtlı öğrenim görmekte olan yabancı öğrenciler öğrenimlerinin ilk yılını tamamlamalarının ardından kısmi süreli çalışabilmektedir. b) Adına çalışma izni başvurusu yapılan yabancının öğrenci olup olmadığı hususunda Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı kayıtları esas alınmaktadır. c) Yabancı öğrenciler adına eğlence sektöründe durumlarına uygun olmayan işlerde ve ev hizmetleri sektöründe çalışmak üzere yapılan çalışma izni başvuruları olumsuz değerlendirilmektedir.
1) Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde; a) Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde, yabancının ortağı olduğu işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması koşuluyla yabancının sermaye tutarının en az 500.000 TL olması ve ortaklık payının en az %20 olması şartı aranmaktadır. b) Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde, işyerinde en az 5 Türk vatandaşının istihdamı gerekir. İşyerinde en az 5 Türk vatandaşı istihdamı şartı bakımından, şirket ortağı veya işyeri sahibi yabancıya verilecek ilk çalışma izni şerhli olarak düzenlenir. İlk çalışma izni süresinin 7. ayının başından itibaren işyerinde her ay en az 5 Türk vatandaşının istihdamı esastır. 2) 100.000 ABD Doları ve üzerinde sermaye payı olan yabancı ortak adına yapılacak çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde düzenlenen kriterler uygulanmaz.
1) Aşağıda belirtilen yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam, mali yeterlilik ve ücret kriterlerinin uygulanmaması esastır: a) Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar, b) İnsani ikamet izni verilmiş olan yabancılar, c) İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan veya İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik uyarınca mağdur destek programından yararlanan yabancılar, d) Vatansız Kişi Kimlik Belgesi sahibi yabancılar, e) Uzun dönem ikamet izni verilmiş yabancılar, f) En az 3 yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar, g) Çalışma izni, kısa dönem ikamet izni, aile ikamet izni, uzun dönem ikamet izni, insani ikamet izni veya insan ticareti mağduru ikamet izni ile en az 8 yıl Türkiye’de bulunmuş yabancılar, h) Türk vatandaşlarına hasredilen meslek ve işler dışında çalışacak yabancılardan İçişleri veya Dışişleri Bakanlığı tarafından Türk soylu olduğu bildirilen veya Genel Müdürlükçe uluslararası işgücü politikası kapsamında uygun görülen Türk soylu yabancılar, ı) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları. 2) 1.fıkra kapsamındaki yabancıların, durumlarını kamu kurum ve kuruluşlarından alınmış belgelerle kanıtlamaları zorunludur. 3) Yabancının 1.fıkra kapsamında olması ilgili yabancıya çalışma izni verilmesi hususunda mutlak hak sağlamamaktadır.